…η αναισθησία σε μια εγχείρηση στοχεύει στην απώλεια μνήμης;

Υπάρχουν διάφορες παρεξηγήσεις γύρω από το ζήτημα της αναισθησίας, κατά τη διάρκεια μιας εγχείρησης. Είναι λογικό ο κόσμος να μπερδεύει τις έννοιες της αναισθησίας, της αναλγησίας και της μυοχαλάρωσης. Τα αναισθητικά φάρμακα χορηγούνται προκειμένου ο ασθενής να εισέλθει σε μια κατάσταση “ύπνου”, κατά την οποία χάνει την επαφή με το περιβάλλον. Στόχος, δηλαδή, των αναισθητικών φαρμάκων είναι να μη θυμάται ο ασθενής και όχι να μην πονάει. Η καταστολή της αίσθησης του πόνου είναι αρμοδιότητα των αναλγητικών φαρμάκων, που χορηγούνται παράλληλα. Στο σημείο αυτό, είναι λογικό να αναρωτηθεί κάποιος αν είναι δυνατό να νιώθει ο ασθενής πόνο, ενώ βρίσκεται υπό αναισθησία. Η απάντηση είναι ναι. Υπάρχουν ενδείξεις που φανερώνουν τον πόνο που νιώθει ο “κοιμισμένος” ασθενής, με σπουδαιότερη την ταχυσφυγμία (ταχυκαρδία), η οποία γίνεται αντιληπτή από τo ηλεκτρονικό μηχάνημα (monitor), στο οποίο είναι συνδεδεμένος ο εγχειριζόμενος. Για διάφορους λογους, δεν είναι σωστό να νιώθει πόνο ο ασθενής, οπότε χορηγούνται αναλγητικά φάρμακα για να σταματήσει το δυσάρεστο αυτό αίσθημα. Όσο για τα μυοχαλαρωτικά φάρμακα, αυτά έχουν ως στόχο τη χαλάρωση των μυών, προκειμένου να διευκολυνθούν οι γιατροί στην πραγματοποίηση ορισμένων αναγκαίων παρεμβάσεων.

… ο κούκος εκμεταλλεύεται τις φωλιές άλλων πτηνών;

Ο κούκος αποτελεί κακό συναπάντημα για αρκετά είδη πτηνών. Σε γενικές γραμμές, τα είδη των πτηνών φτιάχνουν τη φωλιά τους, στην οποία κουρνιάζουν και στην οποία εκκολάπτουν τα αυγά τους. Ο κούκος όμως, θεωρεί πως δεν υπάρχει λόγος να χτίσει τη δική του φωλιά, αφού υπάρχουν άλλες, έτοιμες. Ο θηλυκός κούκος, λοιπόν, επισκέπτεται τη φωλιά ενός άλλου είδους πτηνού, αρκεί να υπάρχουν σε αυτή αυγά. Σπρώχνει ένα ή δύο αυγά του ιδιοκτήτη ώστε να πέσουν από τη φωλιά και τοποθετεί στη θέση τους ισάριθμα δικά του αυγά. Στη συνέχεια, επισκέπτεται κι άλλες ξένες φωλιές, μέχρι να εναποθέσει τον επιθυμητό αριθμό αυγών. Η όλη διαδικασία κρατάει ελάχιστο χρόνο, έτσι ώστε να μην πιαστεί “στα πράσα” από τον ιδιοκτήτη. Καθώς οι μέρες περνούν, οι ιδιοκτήτες της φωλιάς εκκολάπτουν τα δικά τους αυγά, αλλά και τα ξένα αυγά, χωρίς να το γνωρίζουν. Και δε φτάνει μόνο αυτό. Μόλις προκύψουν οι νεοσσοί, αρχίζει η δεύτερη φάση της επιθετικής συμπεριφοράς, αυτή τη φορά από τον ίδιο το νεαρό κούκο, ο οποίος σπρώχνει έξω από τη φωλιά αυγά ή νεοσσούς που συνυπάρχουν. Έτσι, οι ιδιοκτήτες της φωλιάς βρίσκονται στη δυσάρεστη θέση να τρέφουν, εν αγνοία τους, ένα ξένο πτηνό, κανένα όμως δικό τους. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι πολύ συχνά ο νεαρός κούκος αποκτάει μέγεθος μεγαλύτερο από τους θετούς γονείς του, μέχρι να αναπτυχθεί αρκετά και να εγκαταλείψει τη φωλιά. Επίσης εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι τα αυγά του κούκου έχουν εξελικτικά αποκτήσει όψη παρόμοια με την όψη των αυγών που εκδιώχνονται, προκειμένου να είναι πιο ασφαλής η παραπλάνηση των ιδιοκτητών της φωλιάς.

…τα αγκάθια του κάκτου είναι τα φύλλα του;

Οι κάκτοι είναι σίγουρα μερικά από τα πιο εντυπωσιακά και αξιοπρόσεκτα φυτά του πλανήτη. Είναι μάλλον άσχημοι στην όψη, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι τρέφουν αισθήματα συμπάθειας και θαυμασμού προς αυτά τα αλλόκοτα φυτά. Δικαιολογημένα! Οι κάκτοι είναι πραγματικοί survivors και μάλιστα, δε φαίνεται να δυσκολεύονται σ’ αυτό. Ζουν σε περιοχές όπου το πολύτιμο νερό είναι λιγοστό. Άρα, δεν έχουν την πολυτέλεια να το χάνουν, επειδή δύσκολα θα μπορέσουν να το αναπληρώσουν. Οι κάκτοι, λοιπόν, έχουν πλήθος προσαρμογών που συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση των υδατικών τους απωλειών. Ποια είναι, όμως, η σημαντικότερη αιτία για την απώλεια νερού από όλα ανεξαιρέτως τα χερσαία φυτά; Η απάντηση βρίσκεται στη διαδικασία της διαπνοής. Ξέρουμε πως ένα φυτό πρέπει να φωτοσυνθέτει για να ζήσει. Για τη φωτοσύνθεση απαιτούνται μερικά απλά συστατικά:

  • νερό, το οποίο αντλείται μέσω των ριζών από το έδαφος
  • διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο απορροφάται μέσω των φύλλων από την ατμόσφαιρα
  • θρεπτικά συστατικά, τα οποία περιέχονται στο νερό που αντλείται από το έδαφος

Για να καταφέρει, βέβαια, ένα φύλλο να απορροφήσει διοξείδιο του άνθρακα, είναι αναγκασμένο να ανοίξει τους μικρούς πόρους που βρίσκονται στην επιφάνειά του. Οι πόροι αυτοί ονομάζονται στόματα. Μόλις ανοίξουν, το εσωτερικό του φύλλου (που είναι πλούσιο σε νερό) έρχεται σε επικοινωνία με την ατμόσφαιρα (που είναι φτωχή σε νερό). Έτσι, παράλληλα με την είσοδο του απαραίτητου διοξειδίου, διαφεύγει νερό προς την ατμόσφαιρα. Η συγκεκριμένη διαφυγή νερού ονομάζεται διαπνοή. Όσο πιο πολλά είναι τα στόματα του φύλλου και όσο περισσότερο χρόνο παραμένουν ανοιχτά, τόσο περισσότερο νερό χάνεται. Ο κίνδυνος αφυδάτωσης (άρα και μαρασμού) είναι ορατός, αν το φυτό δεν έχει την ευκαιρία να το αναπληρώσει. Οι κάκτοι συγκαταλέγονται στα φυτά που δυσκολεύονται να βρουν καινούριο νερό για να αντικαταστήσουν αυτό που χάνουν κατά την απαραίτητη διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Η λύση είναι να ελαχιστοποιήσουν τις υδατικές τους απώλειες. Γι’ αυτό και έχουν πολύ μικρά φύλλα. Κατά κανόνα, όσο πιο μικρό είναι ένα φύλλο, τόσο λιγότερα στόματα έχει. Επίσης, όσο πιο παχύ και σκληρό είναι ένα φύλλο, τόσο λιγότερο νερό δραπετεύει μέσω των στομάτων. Συνδυάζοντας τα δύο προηγούμενα, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πως τα φύλλα των παράξενων αυτών φυτών έχουν τη μορφή αγκαθιού. Με τον τρόπο αυτό, ο κάκτος καταφέρνει να μειώνει τις υδατικές του απώλειες, ενώ ταυτόχρονα απωθεί και πιθανούς εχθρούς που επιδιώκουν να τους φάνε, γιατί κανείς δε θα ρίσκαρε να τρυπηθεί από τα αδυσώπητα αυτά αγκάθια. Μ’ ένα σμπάρο, δυο τρυγόνια!