Επιθυμούμε να προσεγγίσουμε τη βιολογία με ένα νέο τρόπο. Επιθυμούμε, δηλαδή, να ξεφύγουμε από τη μάστιγα της αποστήθισης. Ακόμα κι αν η αποστήθιση είναι, ορισμένες φορές, αναγκαίο κακό, δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός. Διότι, σε μια τέτοια περίπτωση, ο μαθητής ή η μαθήτρια παραμερίζει όλα εκείνα τα στοιχεία που κρίνονται απαραίτητα για μια σωστή δουλειά και επικεντρώνεται σε μια στείρα διαδικασία, που ευνουχίζει τελικά τη μάθηση. Προς την κατεύθυνση, λοιπόν, αυτή, επιδιώκουμε:

α) την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας του εκπαιδευόμενου, μέσω κατανόησης των βιολογικών φαινομένων.

β) την εξοικείωσή του με τις δομές και τις λειτουργίες των βιολογικών συστημάτων

γ) την ανάπτυξη ενδιαφέροντος γύρω από τη γενικότερη σφαίρα της βιολογίας και όχι μόνο γύρω από τη διδακτέα ύλη

δ) τη διαρκή αξιολόγηση και ενημέρωση του εκπαιδευόμενου

Και γιατί όλα αυτά;

1. Γιατί η βιολογία (σε συνεργασία φυσικά και με άλλους τομείς) είναι επιστήμη με απεριόριστες εφαρμογές, τις οποίες ο κόσμος είναι χρήσιμο να μάθει. Ακόμα και μια απλή παράθεση παραδειγμάτων μερικών από ετούτες τις εφαρμογές, θα απαιτούσε αρκετό μελάνι.

Οικολογία: η διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων, οι εύθραυστες σχέσεις μεταξύ των ζωντανών οργανισμών, η στάση του ανθρώπου απέναντι στη φύση, τα φαινόμενα ρύπανσης, αλλά και οι επιδράσεις των καιρικών φαινομένων στα οικοσυστήματα, προσεγγίζονται από πολύπλοκα μαθηματικά μοντέλα, τα οποία επεξεργάζονται βιολόγοι.

Διατροφή: υπάρχει πλέον η ανάγκη να εξηγούνται με βάση τη φυσιολογία του ανθρώπου οι θετικές και αρνητικές επιδράσεις των διάφορων τροφών, καθώς και η συσχέτισή τους με σύγχρονα προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και η παχυσαρκία. Οι νέες διαστάσεις του αθλητισμού έχουν επίσης μεγαλύτερες απαιτήσεις γνώσεων γύρω από τη διατροφή, πράγμα που οι βιολόγοι μπορούν να φέρουν σε πέρας.

Ιατρική: είναι πλέον κοινό μυστικό ότι πίσω από πάρα πολλές ασθένειες κρύβεται, σε μεγάλο βαθμό, το γενετικό υλικό, δηλαδή το DNA, ακόμα κι αν παλιότερα κανείς δεν πίστευε κάτι τέτοιο. Οι βιολόγοι είναι οι καταλληλότεροι επιστήμονες για τη διαλεύκανση του γενετικού αυτού υπόβαθρου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στις ΗΠΑ, χώρα ιδιαίτερα προηγμένη στην επιστήμη της βιολογίας, είναι απαραίτητο οι φοιτητές της ιατρικής να εμβαθύνουν πρώτα στη βιολογία, πριν περάσουν στον κύριο κορμό των ιατρικών σπουδών τους.

Φαρμακολογία: η ενασχόληση με τα φάρμακα δεν αποτελεί μια στείρα χημική διαδικασία, αλλά μια βιοχημική διαδικασία, που, όπως μαρτυρά και η ίδια η λέξη, αποτελεί συνδυασμό χημείας και βιολογίας. Θεμέλιο για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων είναι η γνώση της λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού. Παράλληλα, η μελέτη της φύσης, που βασικά επιτελείται από βιολόγους, ίσως είναι η διέξοδος για την ανακάλυψη νέων χημικών ουσιών, που ενδεχομένως θα κάνουν θαύματα στην αντιμετώπιση πλήθους ασθενειών.

Εξέλιξη: όπως στην ιστορία είναι απαραίτητη η μελέτη των γεγονότων του παρελθόντος για την κατανόηση των συγκυριών του σήμερα, έτσι και στη βιολογία είναι απαραίτητη η μελέτη του παρελθόντος για να κατανοήσουμε τη θέση του ανθρώπου, αλλά και των υπόλοιπων οργανισμών, στο σήμερα. Είναι οι εξελικτικοί βιολόγοι αυτοί που ασχολούνται με αυτά τα θέματα, τα οποία, όσο περίεργο κι αν φαίνεται, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της βιολογίας.

Βιομηχανία: σε ό,τι αφορά κυρίως τη βιομηχανία τροφίμων και φαρμάκων, είναι πλέον κοινός τόπος η συνεργασία χημικών μηχανικών και βιολόγων, προς όφελος της μέγιστης αποδοτικότητας και ασφάλειας.

Γεωργία και Κτηνοτροφία: τα προβλήματα των συμβατικών μεθόδων ανάπτυξης φυτών και ζώων, η γενετική τροποποίηση φυτικών και ζωικών οργανισμών προς όφελος του ανθρώπου, αλλά και η πιο υγιεινή και μοντέρνα βιολογική διατροφή, είναι τομείς στους οποίους πρωτοστατούν οι βιολόγοι.

Εγκληματολογία: όλο και περισσότερο παρακολουθούμε τη μοριακή βιολογία να ρίχνει φως σε εγκληματικές υποθέσεις, συνεισφέροντας με τον πιο ακριβή και αδιαμφισβήτητο τρόπο στη λειτουργία της δικαιοσύνης.

2. Γιατί η βιολογία έχει η ίδια τις ανάγκες της. Ανάγκες που σχετίζονται τόσο με τη φύση της, όσο και με τη διαδικασία εκμάθησής της. Είναι κρίμα που στο μυαλό πολλών ανθρώπων η βιολογία έχει μια παρεξηγημένη θέση. Ίσως η αιτία να είναι η νεαρή ηλικία της, που δεν τη βοηθά ως τώρα (τουλάχιστον στην Ελλάδα) να κατακτήσει μια πιο στέρεη θέση στο μυαλό των ανθρώπων, δίπλα σε πιο “καταξιωμένες” επιστήμες, όπως τα μαθηματικά, η ιστορία, ή η φυσική. Δυστυχώς, η παρεξηγημένη αυτή θέση, πολλές φορές δρα ανασταλτικά στην προσπάθεια διδασκαλίας και εκμάθησής της.

Επομένως:

α) Απευθυνόμαστε σε μαθητές και μαθήτριες λυκείου (α’, β’ και γ’) που θέλουν να γνωρίσουν το πραγματικό πρόσωπο της βιολογίας και να αποκτήσουν βάσεις στο μάθημα αυτό, με ενδεχόμενο στόχο να δοκιμαστούν στις πανελλήνιες εξετάσεις.

Απευθυνόμαστε σε απόφοιτους και απόφοιτες λυκείου, που είτε δεν τα κατάφεραν στη βιολογία την πρώτη φορά που εξετάστηκαν, είτε επιθυμούν να επιτύχουν υψηλότερη βαθμολογία στο μάθημα αυτό.

Απευθυνόμαστε σε φοιτητές και φοιτήτριες που θέλουν να λύσουν απορίες σχετικές με τη βιολογία, καταφέρνοντας έτσι επιτυχή παρακολούθηση σε μαθήματα βιολογικού περιεχομένου, που τους δυσκολεύουν στη σχολή όπου φοιτούν.

Ταυτόχρονα, απευθυνόμαστε σε πτυχιούχους και πτυχιούχες που ενδιαφέρονται να στοχεύσουν σε επιπλέον σχολή, μέσω κατατακτήριων εξετάσεων.

Τέλος, απευθυνόμαστε σε συναδέλφους, διότι η αλληλεπίδραση με ανθρώπους που κατέχουν το ίδιο ή παρεμφερές αντικείμενο έχει πολλά να προσφέρει και στις δύο πλευρές.

β) Στα πλαίσια της παρεξηγημένης εικόνας που υπάρχει γύρω από τη βιολογία, πλήθος κόσμου πιστεύει πως η επιστήμη αυτή είναι μια θεωρητική επιστήμη. Αυτό όμως απέχει από την πραγματικότητα. Παρά το γεγονός ότι η βιολογία συνοδεύεται από εκτενέστατη θεωρία, ορθώς κατατάσσεται στις θετικές επιστήμες, διότι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θεωρία αυτή είναι η ερευνητική διαδικασία, δηλαδή πιο απλά, το πείραμα. Οι δύο αυτές όψεις της βιολογίας καθιστούν ακόμα μεγαλύτερη την ανάγκη βαθιάς κατανόησης του μαθήματος. Άρα, καθίσταται επίσης αναγκαία η καθοδήγηση όλων των εκπαιδευόμενων που θέλουν να ασχοληθούν με το μάθημα αυτό.

γ) Προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα παραπάνω, χρειάζονται ορισμένες προϋποθέσεις. Πιο σπουδαίες από αυτές είναι η επάρκεια χρόνου, η χρήση εικόνων (στατικών ή κινούμενων) και η διαδραστικότητα μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου. Όλες αυτές οι προϋποθέσεις βέβαια, μπορούν να ικανοποιηθούν σε μία αίθουσα διδασκαλίας, αρκεί να υπάρχει καλή διάθεση των προσώπων και σωστή χρήση του χρόνου και των μέσων που παρέχονται. Νέα διάσταση όμως στη διδασκαλία δίνει ο κόσμος των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου. Χωρίς να υποτιμούμε την κλασική μέθοδο διδασκαλίας μέσα στην αίθουσα, δε μπορούμε να αγνοήσουμε ορισμένα πλεονεκτήματα που παρέχονται από τη διδασκαλία μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή.

 Ο ενδιαφερόμενος δε σπαταλά καθόλου χρόνο σε μετακινήσεις. Το μόνο που χρειάζεται, είναι να ανάψει τη συσκευή του. Το χάσιμο, κατά μέσο όρο, μίας ώρας κατά τη διάρκεια της μετακίνησης από την κατοικία προς το χώρο εκπαίδευσης και αντίστροφα, είναι χάσιμο χρόνου μελέτης και πηγή κούρασης.

 Είναι τέτοια η φύση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και τέτοια η ευκολία χρήσης του, που ο εκπαιδευόμενος γεύεται διαρκώς το πλεονέκτημα της επίδειξης εικόνων, κεφαλαιώδους σημασίας για την κατανόηση του αντικειμένου με το οποίο ασχολείται. Η ρήση “Μια εικόνα, χίλιες λέξεις” εφαρμόζεται στην καλύτερή της εκδοχή.

 Η εξατομικευμένη διδασκαλία που παρέχεται μέσω υπολογιστή δίνει στον εκπαιδευόμενο, αλλά και στον εκπαιδευτή, την άνεση έκφρασης οποιασδήποτε ανάγκης για τη βελτίωση της παρεχόμενης υπηρεσίας, μακριά από τις πιθανές ανασφάλειες που αντιμετωπίζουν σε μια αίθουσα. Πλέον, το οικείο δωμάτιο του σπιτιού αποτελεί την αίθουσα διδασκαλίας. Ταυτόχρονα, εφόσον ο εκπαιδευόμενος είναι ανήλικος, δίνει τη δυνατότητα πιο άμεσης ενημέρωσης των γονέων, λύνοντας έτσι μια βασική ανάγκη που αρκετές οικογένειες έχουν, αλλά δυσκολεύονται να ικανοποιήσουν, λόγω της απόστασης που τις χωρίζει από το χώρο εκπαίδευσης.

 Είναι εφικτή η διδασκαλία ακόμα και στην περίπτωση που εκπαιδευτής και εκπαιδευόμενος αδυνατούν να έρθουν σε διαπροσωπική επαφή, είτε λόγω έλλειψης χρόνου, είτε λόγω απαγορευτικά μεγάλης απόστασης μεταξύ τους (πχ. διαφορετικές πόλεις).

Δεν κρύβουμε λοιπόν, ότι απώτερος στόχος μας είναι (και) η πραγματοποίηση μαθημάτων βιολογίας και συναφών επιστημονικών κλάδων μέσω διαδικτύου, υπηρεσία που θεωρούμε πως θα πρωτοστατήσει στο μέλλον.